Rotterdam 1940

De game maakt deel uit van een virtuele reconstructie van de Rotterdamse binnenstad voor en na het bombardement. Het Stadsarchief bood de afgelopen vier jaar stagiaires van het Grafisch Lyceum de kans om aan dit bijzondere project te werken.

Het digitaal opbouwen de oude stad gebeurde aan de hand van fotomateriaal uit het Stadsarchief. Meer dan 3500 panden zijn gereconstrueerd.

Rotterdam heeft in de periode 1940-1945 veel te lijden gehad van het oorlogsgeweld. Al snel na de Duitse aanval volgt het zware bombardement dat een groot deel van de binnenstad verwoest en dat meer dan 1000 mensen het leven kost. Later zullen een geallieerd misbombardement op Rotterdam-west in 1943 en de Duitse vernieling van haveninstallaties in 1944 de stad nog meer menselijke en materiële verliezen toebrengen.

Als reactie op het grote bombardement van 14 mei 1940 wordt bijna gelijk een wederopbouwplan voorbereid, dat voortborduurt op vooroorlogse stadsvernieuwingsideeën. In bijgewerkte vorm zal het als basisplan in 1946 gaan dienen voor de daadwerkelijke wederopbouw. Vooralsnog liggen de prioriteiten in de eerste oorlogsjaren elders. Na de grote schok van het bombardement volgt het puinruimen en de zorg voor kleding en onderdak van de getroffenen. Na verloop van tijd keert voor veel Rotterdammers de rust weer enigszins weer, ondanks ongemakken als voedsel- en brandstofdistributie.

De nazificatie heeft echter grote gevolgen, en daarvan worden al vrijwel direct de joden het slachtoffer. In enkele jaren tijd wordt de joodse gemeenschap in Rotterdam, een van de grootste in Nederland, grotendeels gedeporteerd en in concentratiekampen vermoord. Na 1943, wanneer duidelijk wordt dat de Duitsers de oorlog niet zullen winnen en zij de druk op de bevolking opvoeren, treft de oorlog iedereen zwaarder. Met toenemende schaarste en tekorten neemt ook het verzet tegen de Duitsers toe. De periode 1944-1945 is in velerlei opzicht een jaar van ontberingen. Dieptepunten zijn allereerst de grote razzia van november 1944, waarbij in het kader van de arbeidsinzet zo’n 50.000 mannen uit Rotterdam en Schiedam worden afgevoerd om als dwangarbeider in Duitsland te gaan werken. Korte tijd later breekt de hongerwinter uit, waardoor in de grote steden in het westen duizenden de hongerdood sterven.

Tot ver in het jaar 1945 blijft de nood hoog, totdat geallieerde voedseldroppings enige verlichting brengen. Alhoewel het einde van de oorlog dan al nadert, blijft de Duitse terreur van kracht. Acties van het verzet zoals overvallen en liquidaties leiden tot ernstige represailles, waarbij tientallen op verschillende plekken in de stad worden gefusilleerd. Op 5 mei capituleren de Duitsers, maar in Rotterdam geven zij zich pas op 8 mei over wanneer de geallieerden binnentrekken en de echte bevrijding een feit is.